پروژه های تحقیقاتی بذر ذرت

ذرت (Zea mays L.)، پس از گندم و برنج، به عنوان سومین محصول استراتژیک کشاورزی در جهان، دارای اهمیت ویژه می باشد. با توجه به کاربردهای متعدد ذرت در زمینه های مختلف از جمله غذا، علوفه و صنعت، بهبود عملکرد کمی و کیفی این گیاه یکی از اهداف اصلی تولیدکنندگان بذر در سراسر دنیا به شمار می رود. خلوص ژنتیکی والدها یکی از معیارهای کیفی ضروری برای تولید موفق بذر ذرت می باشد. در تولید بذر هیبرید، خلوص ژنتیکی به دلیل تلاقی با سایر واریته ها یا وقوع خودگشنی دچار آلودگی می شود. استفاده از نشانگر های مولکولی یکی از کارآمدترین و دقیق ترین روش ها برای غربالگری و اطمینان از خلوص ژنتیکی بذور می باشد.

یکی از موفق‌ترین روش‌ها در بهبود و افزایش عملکرد ذرت استفاده از پدیده هتروریس از طریق تولید ارقام هیبرید می باشد. تا به امروز چندین هیبرید ذرت پر محصول از طریق برنامه های اصلاحی شرکت توسعه کشت ذرت ایجاد شده است. با این حال حفظ خلوص ژنتیکی بذر یک چالش قابل توجه در تولید ذرت زراعی به شمار می‌رود چرا که حالت آلوگاموس گرده افشانی، احتمال خودگشنی یا تلاقی با گیاهان نامطلوب را افزایش می دهد. خطر آلودگی بذر در شرکت هایی که چندین رقم را مدیریت می‌کنند نیز به کاهش خلوص ژنتیکی کمک می کند. تخمین زده می‌شود که کاهش خلوص بذر هیبرید ذرت کشت شده به میزان 1% می‌تواند منجر به کاهش عملکرد تا 135 کیلوگرم در هکتار شود. همچنین مخلوط شدن ارقام متفاوت در طول کشت می‌تواند باعث بلوغ ناهمگن، افزایش حساسیت ذرت زارعی به تنش غیرزیستی، عوامل بیماری‌زا و آفات، و در نتیجه کاهش قابل توجه عملکرد شود. به همین جهت، ارزیابی و اطمینان از حفظ خلوص ژنتیکی بذور هیبرید و همچنین لاین های والدینی که از آن­ها مشتق شده اند، توسط برای تحقق  پتانسیل عملکرد ژنوتیپ­ها حیاتی می­باشد.

تردید در مورد خلوص ژنتیکی بذرهایی که در دسترس کشاورزان قرار می گیرد، مانعی جدی برای تحقق پتانسیل تولید کامل هیبریدها است. در واقع وجود ناخالصی و ناهمگنی در بذور هیبرید می تواند موجب خسارات قابل توجه در عملکرد مزارع ذرت شده و نارضایتی و سلب اعتماد کشاورزان را به همراه داشته باشد. از این رو، حصول اطمینان از خلوص ژنتیکی و یکدستی ژنوتیپ ها یکی از نگرانی های اصلی موجود در میان اصلاحگران و تولید کنندگان بذر هیبرید ذرت به شمار می رود. شناسایی و طراحی نشانگرهای مولکولی مناسب که به خوبی تمایز بین هیبرید و والدین متناظر را نشان دهند، امکان کنترل و تایید خلوص ژنتیکی هیبریدها به طور دقیق و قابل اتکا فراهم می اورد. عرضه بذور با خلوص بالا در نهایت موجب جلب اعتماد و رضایت کشاورزان و تولیدکنندگان ذرت خواهد شد.

بر این اساس شرکت توسعه کشت ذرت با وجودی که هر سال نسبت به ایجاد مزارع پست کنترل اقدام و از خلوص ژنتیکی ارقام تولیدی خود اطمینان حاصل می نماید. اما با توجه به اهمیت راهبردی موضوع برای شرکت، بررسی، تایید و اطمینان از خلوض ژنتیکی بذرهای تولیدی شرکت را در دستور کار بخش نوآوری شرکت قرار گرفت.